HISTORIA JUDO

Jigoro Kano urodził się w 1860 r. w Mikage niedaleko Kobe. Jako dziecko był wątły, chorowity i niezbyt sprawny, jednak wbrew zaleceniom lekarzy zaangażował się w zgłębianie tajników samoobrony. Od 17 roku życia pobierał nauki w szkole ju-jitsu Tenshin Shinyo-ryu, gdzie pod okiem wybitnego nauczyciela Fukudy Hachinosuke budował swoją tężyznę fizyczną i sprawność. Po jego śmierci doskonalił swoje umiejętności u jednego z najlepszych techników Iso Masatomo. Po śmierci mistrza Jigoro Kano otrzymał w spadku rękopisy zawierające wskazówki szkolenia w walce wręcz. Nieustannie pogłębiał swoją wiedzę i doświadczenie w kontaktach ze szkołą Kito-ryu, specjalizującą się w rzutach stosowanych w swobodnej walce wręcz, a także ze szkołami Sekiguchi-ryu oraz Seigo-ryu. Wkrótce nabył umiejętności jakich nie posiadali jego nauczyciele. Oprócz sztuk walki studiował również literaturę, nauki polityczne i ekonomię uzyskując dyplom Tokyo Imperial University.

Jeszcze podczas studiów Jigoro Kano rozpoczął pracę nad ujednoliceniem technik oraz połączeniem zalet różnych stylów ju-jitsu, a w 1882 roku zaprezentował nową dyscyplinę sportu. Lata studiów pod okiem mistrzów ju-jitsu pozwoliły mu na usystematyzowanie elementów tej sztuki walki. Pominął niebezpieczne i zagrażające życiu przeciwnika techniki, a zastąpił je opracowanymi przez siebie, równie skutecznymi i bezpiecznymi elementami. Ponieważ nazwy judo używała już jedna z istniejących szkół ju-jitsu, jego system walki nazywano Judo Kano. W 1884 r. sam Kano dodał do nazwy swojego systemu nazwę szkoły – Kodokan i ten właśnie rok uważa się za moment powstania KODOKAN JUDO.

Kano założył swoją szkołę w buddyjskim klasztorze Eishoji w Tokyo. Pierwsze zajęcia odbywały się na 12 matach przy udziale zaledwie 9 uczniów. Uczestnicy zajęć i ich nauczyciel napotykali na wiele trudności i często musieli udowadniać wyższość nowego systemu walki nad ju-jitsu. W roku 1886 miała miejsce konfrontacja, podczas której doszło do pojedynków z mistrzami ju-jitsu. Uczniowie Kano odnieśli pewne zwycięstwo. Wydarzenie to, a także ich nieskazitelna postawa moralna, umiejętności i zaangażowanie sprawiły, że judo zaczęło zdobywać coraz większą popularność zarówno w Japonii jak i poza jej granicami. Obecnie Kodokan Judo jest uważane za największą i najsłynniejszą szkołę tej sztuki walki na świecie. Przyjeżdżają do niej studiować tysiące osób z całego świata m.in. zawodnicy naszego klubu.

Jigoro Kano od początku przedstawiał judo jako dyscyplinę sportową, jednak minęło wiele czasu zanim przyznano jej status dyscypliny o charakterze masowym. Istotnym momentem było uznanie judo za sport bezpieczny i włączenie w 1911 r. do obowiązkowych zajęć szkolnych w Japonii. Wcześniej uczniowie Kano rozjechali się po świecie, aby popularyzować nową dyscyplinę sportu. W 1907 r. w Londynie powstał pierwszy klub judo. Dzięki wspaniałym pokazom i odczytom Kano zjednywał sobie sympatyków na całym świecie, czyniąc z judo dyscyplinę międzynarodową. Jako członek MKOL rozpoczął starania o zaprezentowanie judo na Igrzyskach Olimpijskich. Starania te ziściły się dopiero w 1964 r. podczas Igrzysk Olimpijskich w Tokyo, gdzie judo było dyscypliną pokazową i po raz pierwszy wprowadzono podział na kategorie wagowe (- 68 kg, – 80 kg, powyżej 80 kg i open). Na stałe do programu Igrzysk judo weszło w 1972 r. podczas Olimpiady w Monachium.

Dziś judo znane jest niemal na całym świecie. Swoją popularność zawdzięcza prawdopodobnie symbolicznej formie walki (celem jest przewrócenie przeciwnika na plecy), a także pozytywnemu wpływowi na sferę fizyczną i psychiczną ćwiczących, kształtowaniu charakteru i osobowości. Jego twórcy udało się dokonać transformacji dawnych form walki na potrzeby obecnych czasów. (Witkowski, Maśliński, Kubacki 2009)

JUDO w języku japońskim znaczy dosłownie „łagodna droga”. Pierwszy człon nazwy JU oznacza : łagodnie, zwinnie, ustępliwie; człon DO znaczy : droga, zasada, metoda, sposób postępowania.W judo jak w każdym sporcie i sztuce walki obowiązują pewne zasady, którymi należy się kierować w treningu, zawodach i w życiu.

ZASADY JUDO:

1. Zasada JU – „ustąp, a zwyciężysz” mówi o tym, że w walce judo poprzez mądre ustępowanie należy dążyć do wykorzystania siły przeciwnika. Jeśli przeciwnik pcha nie należy zapierać się, tylko ustąpić miejsca, zejść z linii ataku (w prawo, w lewo, w dół), co doprowadzi go do utraty równowagi. Podobnie, gdy przeciwnik ciągnie nie warto się opierać, wystarczy go pchnąć i dołączyć w ten sposób swoją siłę do jego siły. Zasadę JU można obrazowo przedstawić jako napieranie przeciwnika na niedomknięte drzwi. Gdyby gwałtownie je otworzyć straci równowagę i wyląduje na podłodze. Przypomnijmy, że w walce judo przewagę lub zwycięstwo nad przeciwnikiem symbolizuje m.in. przewrócenie go na plecy. Zgodnie z filozofią twórcy judo, Jigoro Kano, przedstawiona zasada powinna być stosowana nie tylko w ćwiczeniach fizycznych, ale we wszystkich działaniach judoki. Ważne jest, aby dobrze rozumieć i interpretować zasadę JU: ustąp nie znaczy poddaj się, zrezygnuj, ale znajdź lepszą drogę, inne rozwiązanie. Jeśli na twojej drodze pojawi się rzeka może warto poszukać mostu zamiast ryzykować przejście przez rwący nurt.

2. Zasada SEIRYOKU- ZENYO – „maksimum skuteczności przy minimum wysiłku” zwraca uwagę na fakt, że judo to nie tylko ustępowanie. Walka sportowa nie polega wyłącznie na obronie, ale przede wszystkim na ataku. Aby stosować wszystkie dostępne środki walki, a mianowicie rzuty, trzymania, duszenia czy dźwignie konieczne jest użycie siły, jednak nie siła jest czynnikiem decydującym o zwycięstwie. W walce judo pojawia się tysiące zdarzeń – sytuacji, w których należy podjąć optymalną decyzję, dokonać wyboru techniki, momentu, kierunku, szybkości ataku lub kontrataku. Powinny one być w zgodzie z zasadą SEIRYOKU-ZENO. Wykorzystanie tej zasady pozwala oszczędzać własne zasoby fizyczne i psychiczne poprzez stosowanie najlepszych dla danych okoliczności technik czy rozwiązań. Optymalne wykorzystanie własnych umiejętności to sztuka, którą doskonali się latami.

3. Zasada JITA-KYOEI – „wzajemnego dobra i korzyści” jest zasadą o wysokich wartościach etycznych. Wskazuje na konieczność ustawicznego doskonalenia się w sferze fizycznej i duchowej, poszanowania pracy własnej i współćwiczących, troski o zdrowie i rozwój partnerów, pomimo iż bywają rywalami podczas zawodów sportowych. Zasada ta podpowiada, że im lepsza grupa, tym lepsza jednostka, która w niej funkcjonuje. W tym miejscu warto przytoczyć cytat, który znajdował się na gadżecie (t-shircie) zakupionym w najsłynniejszej na świecie szkole judo KODOKAN w Tokio: ” wieczny rywal przyjacielem na wieczność”.
Chociaż judo wywodzi się z wojskowej sztuki walki japońskich samurajów, służącej obronie życia i kraju, w obecnych czasach szkolenie w zakresie samoobrony schodzi na dalszy plan. Należy nadmienić, że elementy judo są wykorzystywane w szkoleniu policji, wojska i innych formacji, a znajomość tej dyscypliny może przydać się w krytycznych sytuacjach życiowych. Jednak w dzisiejszych czasach judo to przede wszystkim sport i forma rekreacji. Od mądrości szkoleniowców – trenerów i instruktorów judo zależy czy spełni się pragnienie jego twórcy o szerokim zastosowaniu dyscypliny we wszystkich wymienionych poniżej aspektach:

          – rozwoju fizycznego (RENSHINDO) poprzez wychowanie fizyczne,
          – zdobywania biegłości w rywalizacji (SHOUBUHO) poprzez sport,
          – rozwoju umysłu (SHUSHINHO) poprzez trening charakteru.

Będąc wykształconym człowiekiem Jigoro Kano rozumiał, że aby zyskać popularność, judo musi być czymś więcej niż tylko zestawem chwytów i rzutów. Najwyższym celem judoki powinno być dążenie do doskonałości, która może być rozwijana tylko przez jednoczesne ćwiczenie ciała i ducha. Uprawiający judo powinni osiągać nie tylko wysoki poziom sprawnościowy, ale również moralny i intelektualny. Właściwe szkolenie, lata treningu i postawa ćwiczącego powinny sprawiać, że nabywa on umiejętności szybkiego i właściwego reagowania w każdej sytuacji, staje się człowiekiem twórczym, aktywnym fizycznie i intelektualnie, samodoskonalącym się, w myśl zasady dawnych mistrzów. ”Judoka nie doskonali się by walczyć, on walczy, aby się doskonalić.”